De Nijverdalse ZINiN bibliotheek. Een prachtige bibliotheek met veel méér dan alleen boeken uitlenen. Karin: “We vervullen meer en meer een publieke taak voor het algemeen publiek met basiswaarden als onafhankelijkheid, betrouwbaarheid, toegankelijkheid, pluriformiteit en authenticiteit.”
De traditionele bibliotheek bestaat al lang niet meer. In veel gemeentes zie je al dat een gemeente, het theater, toerisme en de bibliotheek in één gebouw ondergebracht zijn. Dat is niet zonder reden. “In de loop der jaren hebben we vanuit de wet Openbare Bibliotheken te maken gekregen met een vergroting van ons dienstenpakket. We zijn veel meer dan alleen boeken. We zijn er voor iedereen.”
“We richten ons de komende jaren op drie maatschappelijke opdrachten. We streven naar een geletterde samenleving en leesplezier. Vroeger werd dat samengevat met de term ‘volksverheffing’. We richten ons op participatie in de samenleving, zoals digitale inclusie, democratie en burgerschap.”
“We houden ons bezig met de aandacht voor een leven lang ontwikkelen, dat alles binnen een goed georganiseerde bibliotheek. Alles wat we doen is voor het welzijn van de inwoners. En het slaat aan. In 2024 organiseerden we bijvoorbeeld 66 activiteiten met 546 deelnemers op het gebied van kennis en informatie.”
“Voor de kernfunctie educatie en ontwikkeling deden we 123 activiteiten met 1208 deelnemers. Voor leesbevordering kregen we maar liefst 8240 mensen in huis. Verder kunnen mensen hier kennis maken met moderne technologie. Er kan hier geëxperimenteerd worden met een 3D-printer, een snijplotter en vacuümvormmachine.”
Bundeling van diensten
“Vóór al deze genoemde activiteiten hebben ons weleens hardop afgevraagd – wat gebeurt er wanneer er een einde komt aan het uitlenen van boeken. Die zorg blijkt onterecht. Wat dat betreft hebben we hier in Nijverdal een ideaal concept waarbij we al in één gebouw zitten met daarin de bibliotheek, kunst en cultuur, theater, film, toerisme, de gemeente en de welzijnsinstellingen. Dat werkt ontzettend laagdrempelig.”
“Met dat onder één dak kun je taken bundelen en onderling verdelen. De vergroting van ons dienstenpakket varieert van het bieden van eerste hulp bij aanvragen van een DigD, helpen met IB-aangifte, het informeren van toeslagen, AOW-aanvragen, Werk en uitkering, rijbewijs, zorg, studiefinanciering en verkeersboetes.”
“Dat heeft dus niet direct te maken hebben met het uitlenen van boeken. Mensen die nog nooit een bibliotheek van binnen gezien hebben komen hierbinnen om geholpen worden. Vaak kunnen ze het probleem niet helemaal goed kunnen omschrijven. Onze taak om daar met elkaar uit te komen om vervolgens naar de juiste persoon of instantie door te verwijzen. Veel mensen zijn nog blanco op digitaal gebied. Hebben bijvoorbeeld nog geen DigiD.”
Je lijkt me nu meer een manager dan een bibliothecaris ?
Karin: “Dat vind ik toch zo’n ‘geuzentitel’. Ik zit nu zo’n 25 jaar in dit vak en ben inderdaad begonnen als bibliothecaris en daar ook voor opgeleid. Natuurlijk ben ik nog steeds verantwoordelijk voor het beheer van de collectie, maar zoals je al merkt, zijn er zoveel taken bijgekomen. Ik ben inderdaad meer een manager geworden.”
Cathelijn kent dan ook een heel ander voortraject. “Ik heb communicatie gestudeerd. Dat sluit nu beter aan bij de hedendaagse taakomschrijving. Maar ik ben wel een lezer. Hoe vroeger je er met je kinderen mee begint hoe beter het is. Onze zoon is 7 maand en lees ik nu al voor. Sterker nog, toen ik zwanger was, las ik hem al voor.“
“Het schijnt voor de taalontwikkeling heel goed te zijn. Iedere dag een kwartier lezen, levert 1000 extra nieuwe woorden per jaar op. We werken ook nauw samen met de basisscholen. Dat alles onder de noemer ‘De bibliotheek op School’ en ‘Boekstart in de kinderopvang. Hoe vroeger je ermee start, hoe beter het is.”
Boetes afgeschaft
“Kinderen tot 18 kunnen kosteloos lid worden van de bibliotheek. Die leeftijdsgrens hebben we recent verhoogd tot 27 jaar. Want vanaf 18 tot 27 jaar haken leden vaak af, onder andere vanwege de kosten. We proberen zo die doelgroep langer binnen boord te houden. En we hebben de boetes afgeschaft van te laat inleveren. We moeten voortdurend aan ons imago werken en daar passen boetes niet meer bij.”
“ De boetes bleken voor veel mensen een drempel te zijn. Niet iedereen heeft iets met lezen, terwijl dat juist zo belangrijk is. Op verjaardagen wordt me de vraag nog wel eens gesteld – wat doe jij voor werk. Dan leg ik dat uit maar men blijft dan hangen in – oh, je leent boekjes uit’. En dat terwijl we juist zoveel meer doen.”
Hoe houden jullie de kernen Haarle, Hellendoorn, Daarle en Daarlerveen erbij?
“Dat is wel een punt. Je kunt natuurlijk niet overal zo’n breed pakket hebben liggen en staan als in deze hoofdvestiging. We rouleren met boeken en streven ernaar dat we de locatie het liefst samen met partnerorganisaties, bijvoorbeeld bij een culturhus, een basisschool of het dorpshuis onderbrengen.”
In Haarle gaan we bijvoorbeeld binnenkort ruimte maken voor Stichting Marke, die zich bezighouden met historische informatie. Daarmee hebben zij een openbaar toegankelijke plek en kunnen zij de deuren ook namens ons vaker open zetten.”
Bij de ZINiN bibliotheek is alles te leen of toch een ballotagecommissie?
“We krijgen wekelijks nieuwe boeken aangeboden van NBD Biblion en wij kiezen dan die boeken uit die bij onze doelgroep past. We lenen geen boeken uit met nepnieuws, anderzijds zijn we gelukkig ver af van het censureren van boeken zoals dat in de VS gebeurt. We gebruiken heel veel criteria voor selectie van de collectie van openbare bibliotheken.”
“Sommige boeken staan hier om allerlei redenen niet in de kast maar kun je bijvoorbeeld wel bij grotere bibliotheken of bibliotheken met een bewaarfunctie, zoals de Koninklijke Bibliotheek, lenen of inzien. Mein Kampf is het enige officieel verboden boek in Nederland. Het mag niet gedrukt of verhandeld worden omdat het aanzet tot haat en geweld. Als bibliotheek zijn we inclusief, onafhankelijk en onpartijdig, veilig en openbaar toegankelijk voor iedereen. We laten ons niet leiden door partijpolitieke, religieuze of commerciële belangen, maar door het algemeen belang. We zijn er voor feiten én voor verhalen.”
Wat staat er de komende tijd op stapel ?
“We gaan zorgen voor nóg meer reuring in de bibliotheek. Dat kan botsen met het feit dat het hier vooral een stille bibliotheek is. Dat komt ook omdat we gewoon heel veel ruimte hebben, verdeeld over maar liefst 2 verdiepingen en de begane grond. We ontvangen hier veel jeugd die huiswerk maken of mensen die even iets met elkaar willen overleggen. Als er veel behoefte is aan een piano, gaan we kijken of we dat kunnen inpassen”.
Welk boek ligt er op jullie nachtkastje?
Karin: “ik ben nu met ‘de nomade’ van Anya Niewierra aan het lezen. Het is een aangrijpende thriller over vaderliefde en verborgen verleden uit de DDR-tijd. Verder ben eindelijk begonnen aan ‘In Europa’van Geert Mak. Ik wissel het lezen af met het luisterboek.”
Cathelijn: “Op dit moment verdiep ik me in kinderboeken en lees ik boeken over alles wat met gezond leven te maken heeft”.
