Op 12 december 2024 mocht ik de Hellendoornse wethouder Jan van den Bosch interviewen. Aanleiding voor het interview is het feit, dat hij op een bijzondere manier na een hectische periode in de Hellendoornse gemeenteraad op deze stoel terechtgekomen is.
Bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2022 behaalde de partij Lokaal Hellendoorn een absolute meerderheid in de raad. Helaas bleek niet heel lang na de verkiezingen dat het niet boterde in deze partij. Daarbij ging het niet zozeer om de inhoud van het beleid maar om persoonlijke verhoudingen. Vijf raadsleden van Lokaal Hellendoorn stapten daarop uit de fractie en richtten een nieuwe partij op: Samen Hellendoorn.
Daarna ontstond er een bestuurlijke chaos. Achtereenvolgend werden drie bemiddelaars ingeschakeld; geen van hen slaagde erin om de bestuurlijke trein weer op de rails te krijgen. Inmiddels had het college van burgemeester en wethouders ook nog twee wethouders verloren waardoor de bestuurlijke chaos compleet was.
Daarop werd besloten op zoek te gaan naar twee nieuwe wethouders met de nodige bestuurlijke ervaring die geen binding hadden met Hellendoorn. Uit 25 kandidaten werden mevrouw Lia de Waard-Oudesluijs en de heer Jan van den Bosch gekozen en door de raad benoemd als wethouder.
Hun komst heeft inmiddels bestuurlijke rust in het gemeentebestuur gebracht. Rust waar de gemeente naar snakte. De keuze van de heer Van den Bosch voor Hellendoorn was aanleiding voor het interview, niet in de laatste plaats omdat hij een mooie baan in het bedrijfsleven inruilde voor het wethouderschap.
“Ik ben een jongen van de Veluwe”
U komt van “buiten”; dus nog niet algemeen bekend in de gemeente Hellendoorn. Kunt u in het kort iets zeggen over u zelf?
“Ik ben geboren en getogen in Ermelo; een jongen van de Veluwe. Op vier jaar na heb ik mijn hele leven in Ermelo gewoond. Die vier jaar buiten Ermelo heb ik doorgebracht in Amsterdam waar ik rechten heb gestudeerd. De helft van mijn familie van vaders kant is Veluwnaar.”
“Mijn moeder en haar familie hebben hun roots in Zeeland en Zuid-Holland liggen; later is de familie aan de Brabantse kant van de rivier gaan wonen. Van die mix ben ik een product en ik heb natuurlijk van beiden karaktereigenschappen meegekregen. Na mijn studie ben ik als jurist aan de slag gegaan.”
“Via het plaatselijk bestuur van het CDA ben ik in de politiek beland; eerst als raadslid en van 2007 tot 2018 mocht ik als wethouder in Ermelo bestuurlijke verantwoordelijkheid dragen onder andere voor ruimtelijke ordening en volkshuisvesting.”
“Daarna ben ik in dienst getreden van de Antea Group, een internationaal opererend advies- en ingenieursbureau. En sinds april van dit jaar mag ik weer als wethouder functioneren, nu in de mooie gemeente Hellendoorn.”
“Politiek is mij met de paplepel ingegoten”
Hoe bent u geïnteresseerd geraakt in de politiek?
“Dat is een heel natuurlijk proces geweest. Ik heb van jongs af aan interesse voor de politiek. Mijn moeders familie en mijn ouders zijn op dit vlak actief geweest. Je kunt wel zeggen dat het mij met de paplepel ingegoten is. Daar zit zeker ook het element bij dat ik behoefte voel om een steentje bij te dragen aan de maatschappij.”
“Eigenlijk had ik geen plannen om terug te keren naar het openbaar bestuur, maar toen ik de advertentie las waarin twee wethouders “van buiten” werden gevraagd en me verdiept had in de lastige situatie van dat moment in de gemeente Hellendoorn, sloeg ik aan.”
“Ik hou van uitdagingen; dat zit in mijn karakter”
“Ik houd van uitdagingen. Dat zit in mijn karakter. En eerlijk gezegd speelde ook wel de factor heimwee naar de politiek een rol. En ik heb er geen moment spijt van. Mijn college Lia De Waard en ik hebben zich na de benoeming vanaf dag één zeer welkom gevoeld. De samenwerking in het college van burgemeester en wethouders én met de gemeenteraad ervaar ik als heel positief. Hetzelfde geldt voor de ambtelijke organisatie.”
Bent u, als u gevraagd zou worden, na de verkiezingen van 2026 weer beschikbaar als wethouder?
“Daar geef ik geen antwoord op. Na de verkiezingen ontstaat er een nieuwe situatie met een nieuwe coalitie. Bij de aanvaarding van het wethouderschap in april 2024 heb ik mij gecommitteerd voor de periode tot de komende verkiezingen.”
Papier is geduldig maar lukt het ook om die 1000 woningen binnen acht jaar te realiseren? Hebt u voldoende ambtelijke capaciteit, pakt u echt de regie en wat is er te doen aan die eindeloze procedures? Minister Keizer heeft op de “Woontop” op 12 december jongstleden gezegd dat wetten, bezwaren en eindeloos overleg moeten wijken voor actie. Graag uw reactie hierop.
“Ik ben optimistisch over de mogelijkheden in onze gemeente. Er is inmiddels vanuit het college van burgemeester en wethouders een “routekaart” naar de gemeenteraad gestuurd, waarin wordt aangegeven op welke wijze en met welke middelen de beoogde 1000 woningen kunnen worden gerealiseerd.
“Ik heb geen hoge verwachtingen van regel-versimpeling”
De rijksoverheid is ervoor om wetten en regels te versimpelen. Ik teken daarbij aan dat ik daar geen hoge verwachtingen van heb. Soms kun je procedures versnellen, maar dan loop je toch nog vaak vertraging op omdat zelfs de simpelste zaken lang bij de Raad van State liggen.”
“Maar er zijn wel andere mogelijkheden om de doorlooptijd van plan naar uitvoering te versnellen: meer regie voeren, meer fabrieksmatig bouwen en stroomlijning op dit terrein. De gemeente zelf kan ook via een goede grond(aankoop)politiek een positieve impuls geven.”
Het Rijk wil dat er vooral betaalbare woningen komen. Tweederde deel van de nieuwe huur- en koopwoningen moet betaalbaar zijn. De eis van betaalbaarheid geldt voor 30% van de huurwoningen. Is die eis realistisch?
“Ik ben het weliswaar eens met deze percentages, maar zeg er meteen bij dat het niet eenvoudig zal worden. Als je kijkt naar een gezonde businesscase voor een project, dan zal het uiterst moeilijk worden om deze percentages te halen.” “Zoals eerder gezegd kun je aan de kostenkant wat winnen door meer fabrieksmatig te bouwen en te stroomlijnen, maar het blijft naar mijn overtuiging moeilijk.”
Er is ook nog een niet afgeronde discussie tussen de rijksoverheid en de gemeenten over het punt van cofinanciering van de woningbouw door gemeenten. Hebt u eventueel het geld hiervoor?
“We zijn op dit moment geen armlastige gemeente, maar die vorm van financiering zal lastig worden. Er zit in 2026 financieel voor de gemeenten een ravijnjaar aan te komen omdat het Rijk minder gaat uitkeren aan gemeenten.”
“En eigenlijk zou het Rijk juist voor de cofinanciering van de woningbouw meer geld aan de gemeenten moeten geven. Los van deze problemen ben ik geen voorstander van subsidiering van woningbouwprojecten. Ik heb daar geen al te beste ervaringen mee.”
“Daarentegen kan de gemeente via een andere route effectief bijdragen aan het welslagen van een project. Ik denk hierbij onder meer aan het opzetten van een doordachte en slimme grondexploitatie, die het realiseren van projecten mogelijk maakt en soms kan versnellen in de realisering.”
“Ik weet uit eigen ervaring dat de natuur achteruitgaat. Het is echt een dilemma. “
Er zal in de verhouding tussen landbouw en natuur in het landelijk gebied de komende jaren nogal wat veranderen. Bent u het daarmee eens en hoe gaat u om met deze transitie waar het gaat om de gemeentelijk taak op het gebied van de ruimtelijke ordening; bent u volgend of proactief doende met deze aangelegenheid?
“De gemeente heeft op dit moment nog geen uitgesproken visie over deze belangrijke kwestie. Tegelijkertijd kan ik melden dat we bezig zijn met het ontwikkelen van een brede omgevingsvisie die reikt tot 2040. Die brede visie zal zeker houvast bieden voor de herinrichting van het landelijk gebied. In die zin zijn we er wel mee bezig.”
“Die visie is een strategisch document. In de totstandkoming zullen de inwoners participeren en op die manier kunnen ze mede antwoord geven op de vraag hoe we in de toekomst willen wonen en werken en hoe we het landelijk gebied gaan inrichten.”
“Ik weet uit eigen ervaring dat de natuur achteruitgaat. Het is echt een dilemma. Hoe kun je zaken combineren? Hoe kun je de landbouw, waar we allemaal heel trots op waren, op een innovatieve manier naar de toekomst leiden? Het zou eeuwig zonde zijn als de agrarische sector verdwijnt. Maar we weten dat het anders moet. Daar moet een vorm voor gevonden worden in combinatie met herstel van de natuur.”
Door een andere Haagse wind dreigt een koude sanering in de landbouw
“Er zijn de afgelopen paar jaar met name door de provincies goede aanzetten gemaakt en hier en daar begon er zelfs draagvlak te ontstaan. Maar er is een andere wind gaan waaien in Den Haag, waardoor het risico ontstaat van een koude sanering.”
“Ik maak me daar zorgen over. Ja, dit thema houdt me bezig. Ik zou er nog wel een uur over kunnen praten. Laat ik maar besluiten met de opmerking dat ik het betreur dat boeren vaak de schuld krijgen van de ontstane situatie. Ten onrechte vind ik. Politiek en maatschappij – wij allen – zijn hiervoor verantwoordelijk.”
U zit hier nog niet zolang, maar misschien lang genoeg om nu al ergens trots op te zijn. Kunt u wat noemen?
“Wat mij als eerste te binnen schiet is de “routekaart” voor de ontwikkeling en realisering van woningbouw in de gemeente. Ik heb die kaart al eerder vermeld in dit interview. Het is een document van belang dat hier in huis is gemaakt met externe bijstand.”
“Die kaart biedt op veel punten houvast voor te zetten stappen en geeft ook prioriteiten aan. De kaart is er inmiddels en zal – zoals eerder gezegd – deze maand worden aangeboden aan de raad. Daar ben ik blij mee.”
Bij uw afscheid als wethouder van Ermelo zei u: “In Ermelo ligt mijn hart.” U bent heel positief over de gemeente Hellendoorn. Blijft uw hart desondanks in Ermelo liggen?
“In de korte tijd dat ik hier als wethouder werk ben ik zeer gecharmeerd geraakt van de gemeente Hellendoorn, van de prachtige omgeving en van de mensen hier. Ik voel me hier thuis. Ik ben er zo positief over dat ik inmiddels durf te zeggen dat een stukje van mijn hart hier in deze gemeente ligt.”
