In december 2023 presenteert het Ministerie van Defensie plannen voor uitbreiding van diverse activiteiten. Van munitie-opslag tot laagvliegroutes voor helikopters. Van opslag van drones tot terreinen voor schietoefeningen.
In deze presentatie staat ook “Nieuw terrein voor oefenen en trainen met explosieven”. Daarbij de mededeling dat die moet komen in de buurt van de regio Arnhem-Apeldoorn-Zwolle. Later blijkt dat men daarbij ook de Sallandse Heuvelrug op de korrel heeft. Ja, onze berg in Nijverdal/Haarle. Maar liefst 600 hectare zou men willen gebruiken om te oefenen met explosieven.
Niet alleen Nijverdal is een optie. Er is er ook een in Wapenveld. Tijdens een bijeenkomst daarover in Heerde op 5 september 2024 stellen boze bewoners kritische vragen.
Veertig weken per jaar, vijf dagen per week oefenen met explosieven
Dagblad De Gelderlander meldt een dag na de bijeenkomst: “Want dat is de mededeling van Defensie: op de locatie waar straks een springterrein ingericht zal worden, wordt veertig weken per jaar, vijf dagen per week, geoefend. “Met wat voor explosieven?”, vraagt een inwoner. Daarop kan geen antwoord gegeven worden.
“Hoe gaat het terrein ingedeeld worden?”, luidt een andere vraag. Maar ook daarop is nog geen antwoord. “Wordt het bos dan afgesloten voor wandelaars en fietsers?”. “Ja, dat zal wel moeten als er met explosieven gewerkt wordt”, geeft defensie toe.” Tot zover de krant.
De mededeling van Defensie dat de Sallandse Heuvelrug “zoekgebied” is, slaat hier niet in als een bom. Natuurlijk, de gemeente voelt zich overvallen en haast zich naar een informatiebijeenkomst in Zwolle op 10 juni jl. Daar wordt vriendelijk bezwaar gemaakt: we snappen jullie behoefte, maar liever niet bij ons in Nijverdal/Haarle.
Hier ter plekke halen de meeste mensen hun schouders op. Een beschermd Natura 2000-gebied, een gebied waarin voor vele honderdduizenden euro’s is geïnvesteerd voor een betere natuur. En dan ook nog eens de ligging van het terrein dicht tegen woonbebouwing. “Het zal gek zijn als dat een serieuze optie is.
Daarom misschien is er niet geprotesteerd tegen de manier waarop Defensie aan “informatievergaring van burgers en overheden” deed. Een bijeenkomst in Zwolle op 10 juni 2024 waarvoor je je ook nog eens vooraf moest aanmelden. Waarom kwam men (net als in Heerde) niet naar de mensen toe? Hier in Nijverdal of in Haarle?
Maar nu ziet het ernaar uit dat deze muis een staart zal krijgen. Een hele grote staart met aan het einde een 600 hectare groot oefenterrein midden op de berg. Weg monument Twilhaar, weg camping Twilhaar, weg schaapskooi, weg kabouterbos. Het ecoduct blijft alleen nuttig als route voor vluchtende dieren.
Gedeputeerde Staten biedt Defensie natuurterreinen aan
De muizenstaart van hierboven vindt z’n oorsprong in het optreden van Gedeputeerde Staten van Overijssel; ons provinciebestuur. Dankzij de boerenlobby is de BBB in dit college de genius achter een brief aan de staatssecretaris van Defensie, waarin ze de natuurgebieden in de provincie aanbieden als prima plek voor nieuwe activiteiten van Defensie.
Het blad Veen en gewas is blij dat agrarisch gebied niet als enige in de picture is. Op 11-9-2024 schrijft dit blad: “Bij de huidige zoektocht van Defensie naar extra oefenterreinen in het hele land moeten natuurgebieden niet op voorhand uitgesloten worden. GS van Overijssel schrijven dat in een brief aan staatssecretaris Gijs Tuinman (BBB) van het ministerie van Defensie.”
GS denken bij de natuurgebieden die eventueel in aanmerkingen zouden kunnen komen bijvoorbeeld aan Natura 2000-gebieden en het NNN (Natuur Netwerk Nederland). Het Overijsselse college verwijst in de brief naar het onderzoek Natuurwaarden op defensieterreinen: De actuele staat van biodiversiteit en natuurbeheer en perspectief richting de toekomst’ van juli 2023 door het Rijksvastgoedbedrijf. In dat onderzoek werd gekeken naar de natuurwaarden en het bijzondere beheer dat Defensie toepast op haar terreinen.
Volgens de provincie zijn die explosieven goed voor de bio-diversiteit
GS: “Uit dit onderzoeksrapport blijkt dat de huidige defensieterreinen in natuurgebieden leiden tot een positieve bijdrage aan de natuurwaarden. De biodiversiteit op defensieterreinen is hoog en de defensieterreinen bieden ook kansen voor soorten die het elders moeilijk hebben.”
Om die reden vindt het Overijsselse college om niet op voorhand natuurterreinen uit te sluiten bij de zoektocht naar nieuwe oefengebieden: ‘U moet ook deze gebieden volwaardig betrekken in de plannen. Indien gewenst zijn wij graag bereid een nadere toelichting te geven op ons verzoek.’
In een brief vorige maand aan het ministerie sprak Overijssel al de bereidheid uit om mee te denken aan mogelijke plannen voor weer in gebruik nemen van vliegveld Twente maar ook het plan voor een groot oefenterrein op natuurgebied de Sallandse Heuvelrug bij Nijverdal. Natuurorganisaties hebben op dit laatste plan al fel afwijzend gereageerd.
GS: “Overijssel wil in redelijkheid een bijdrage leveren aan de nationale veiligheid. Dit willen we doen vanuit het belang van een goede ruimtelijke ordening, in een acceptabele balans met (economische) koppelkansen en rekening houdend met de maatschappelijke gevolgen.”
Gemeenteraad verontwaardig
In de vergadering van de gemeenteraad op 10 september 2024 laten raadsleden weten geschrokken te zijn van de brief van de provincie. Dagblad Tubantia schrijft hierover op 11 september: “Dit ‘zeer opmerkelijke schrijven’ maakt volgens de wethouder Van den Bosch duidelijk dat het college hiermee snel aan de slag moet en zijn strategie moet bepalen om ongewenste ontwikkelingen op de Sallandse Heuvelrug te voorkomen. De suggestie om samen met de buurgemeenten Rijssen/Holten en Raalte een vuist richting ‘Zwolle’ te maken vond Van den Bosch een goed idee.”
Hoe oostelijker; hoe liever de mensen
In Den Haag zal men verheugd gereageerd hebben op de brief van de provincie. “Hoe verder weg; hoe liever de mensen en hoe minder-mondig men daar is”. Zou dat het idee zijn achter de gedachte dat een bijeenkomst in Zwolle genoeg is als het gaat om het betrekken van gemeenten en inwoners bij de zoektocht?
