In de middeleeuwen droegen de mensen de knol van de herfsttijloos bij zich tegen de pest en als ze tandpijn hadden. Het zou ook helpen tegen geelzucht. De planten groeiden in het wild in de weilanden en waren geliefd omdat ze in de herfst de weidevelden kleurden. Als ze uitgebloeid waren groeven de mensen de knollen op.
In de lente verschenen de grote groene ‘tulpenbladenachtige’ bladen tussen de madeliefjes, de paardenbloemen en de boterbloemen in de wei. Het plantje werd beschouwd als een toverkruid met magische krachten en werd gezien als een ‘afweer van vijanden.’
Prachtige krokus-achtige bloemen
Ter gelegenheid van mijn verjaardag ontving ik twee keer een herfsttijloos. Eentje op een foto in de app en een paar dagen later een echte in een bruin papier met een mooie strik er om heen. Na een paar dagen kwamen er drie prachtige krokusachtige bloemen uit de bol. De gever adviseerde mij het plantje als het bijna uitgebloeid is in de tuin te zetten, “dan heb je er volgend jaar een paar in de tuin, let maar op.”
Dat heb ik nog niet gedaan maar wat ik wel heb gedaan is uitgebreid op het net zoeken wat er te weten is over dit voor mij onbekende plantje. Ik had het gezien als een beetje laat uitgekomen krokus. Maar dat is het niet. Het plantje heeft in september geen blad en heet daarom in het Engels ook wel een Naked Lady.
Het plantje houdt zich niet aan de seizoenen
De naam herfsttijloos (tijdloos en niet stijlloos) betekent dat het plantje zich niet aan de seizoenen houdt: bladen en vruchten verschijnen in het voorjaar en de bloem in het najaar. Heel ongewoon. Ook lees ik dat het plantje uitermate giftig is. Het zit vol met colchicine*. En dat kun je beter niet binnen krijgen. Daar staat tegenover dat het in de homeopathie net als in de oudheid aangeraden wordt als middel (thee en tabletten) tegen jicht.
Het is een mooi plantje. Heel mooi zelfs. Bij het zoeken naar de naam en de herkomst van het plantje vond ik ook nog de spirituele betekenis van herfsttijloos: Het staat symbool voor de overgang van de seizoenen, de schoonheid van het verval. Het staat voor loslaten, reflectie naar binnen, de dankbaarheid voor wat geweest is en geoogst. Het houdt de belofte in van nieuw leven.
En! In de Schotse mythologie wordt het een eerbetoon aan het verlies van de herinnering genoemd.
Daar moet ik over nadenken.
Wat een cadeau die herfsttijloos.
*De botanische naam voor het plantje is Colchicum, *afgeleid van Colchis, de streek waar de mythologische gifmengster Medea woonde.
