Haar verhaal raakte diepe thema’s aan als verzet, boosheid, radicalisering en uitsluiting.
Bijzondere lezing door Yvonne Visser in Zen.nl Nijverdal
We leven in een wereld vol beweging en verstoring. Klimaatverandering is geen abstract begrip meer, maar zichtbaar in onze directe omgeving: droogte, overstromingen en bedreigde ecosystemen. Tegelijkertijd raken volkeren op drift, op zoek naar een leefbare toekomst. En dan zijn er nog de oorlogen, zoals die in Oekraïne en Gaza, die ons dagelijks op het scherm confronteren met menselijk lijden. Het is soms nauwelijks te verdragen.
Maar ook op persoonlijk niveau kan de wereld op z’n kop staan: door een scheiding, ziekte, verlies van een dierbare of ontslag. Hoe ga je verder als alles ineens anders is? Wie ben je nog zonder die relatie, gezondheid, baan of toekomst die je voor ogen had?
De ‘tussentijd’: leven in onzekerheid
Yvonne Visser introduceerde het concept van de ‘tussentijd’ – een fase waarin het oude voorbij is, maar het nieuwe zich nog niet heeft aangediend. Het is een ongewisse tussenfase die onzekerheid en angst met zich meebrengt. In deze periode wankelen vijf belangrijke pijlers in ons leven, die opnieuw betekenis moeten krijgen:
1. Status – Je rol verandert, bijvoorbeeld van partner naar weduwe/weduwnaar. Anderen reageren anders op je, wat gevoelens van onzekerheid, verdriet of boosheid kan oproepen.
2. Zekerheid – Financiële of praktische zekerheden vallen weg. Vragen en onzekerheden stapelen zich op.
3. Autonomie – Je vrijheid lijkt beperkt door verplichtingen of door het wegvallen van vanzelfsprekende gewoontes.
4. Verbondenheid – Je voelt je minder verbonden met anderen of ervaart uitsluiting, soms doordat mensen niet weten hoe ze met jouw situatie om moeten gaan.
5. Rechtvaardigheid – De vraag rijst of het eerlijk is hoe je nu behandeld wordt. Want ook al zijn je omstandigheden veranderd, je blijft een mens met waarde. Die rechtvaardigheid geldt ook voor hoe anderen behandeld worden, waar ook ter wereld.
Deze vijf pijlers staan niet alleen in ons persoonlijke leven onder druk, maar worden wereldwijd beïnvloed. Wat leiders als Trump, Poetin of Netanyahu doen, raakt ook onze veiligheid, verbondenheid en rechtvaardigheidsgevoel.
Reacties op onzekerheid
In tijden van crisis reageren mensen vaak met primaire reflexen: we zoeken snelle oplossingen, klampen ons vast aan zekerheden of zoeken een vijand. Dat kan leiden tot radicalisering, uitsluiting en zelfs ontmenselijking. “De dood van één mens is een tragedie, de dood van miljoenen slechts een statistiek.”, zei Jozef Stalin.
Toch hoeven we deze reflexen niet blind te volgen. Er is een alternatief.
De kunst van het dwalen
In plaats van snelle antwoorden zoeken, pleit Visser voor ‘bewust dwalen’. Daarmee bedoelt ze het proces van zoeken zonder te weten waar je uitkomt. Stilte, reflectie en meditatie helpen ons om ruimte te maken voor het onbekende – om langzaam een nieuwe ordening te vinden in het leven en de vijf pijlers opnieuw betekenis te geven.
“De chaos die we ervaren is slechts een ordening die we nog niet kennen,” stelde ze. Haast en ongeduld maken dit proces alleen maar moeilijker.
Dwalen is géén passiviteit. Integendeel: het betekent verantwoordelijkheid nemen voor wat nú nodig is – of dat nu een scheiding afronden is, zorgen voor je kinderen of je uitspreken tegen onrecht.
Visser vulde haar lezing aan met een treffend verhaal:
“Toen jagers-verzamelaars merkten dat er geen bessen meer groeiden op bekende plekken, gingen ze dwalen. Ze wisten niet waar ze iets eetbaars zouden vinden en doorkruisten kriskras bekende en onbekende gebieden – en ontdekten uiteindelijk aardbeien. Zo veranderde hun dagelijkse menu en kwam er een nieuwe ordening.”
Bewust dwalen in deze tussentijd kan ons zo helpen een nieuw waardensysteem te vinden – gebaseerd op hernieuwde betekenis van status, zekerheid, autonomie, verbondenheid en rechtvaardigheid.
Vervolglezing op 21 juni
De lezing van Yvonne Visser bood een diepgaande kijk op hoe we als individu en samenleving met onzekerheid om kunnen gaan. De volgende bijzondere lezing is op zaterdag 21 juni. Dan spreekt Arthur Nieuwendijk over ‘De kunst van ontschuldigen’ – een actueel thema in een tijd waarin we onze onrust vaak projecteren op anderen. Meer informatie en aanmelding: www.zen.nl/nijverdal/lezingen
